کتاب‌های زیادی در مورد کسب و کارها و استارتاپهای خارجی، داستان شکل‌گیری آن‌ها، مدل‌های کسب و کار و مدل‌های درآمدیشان منتشر شده است.
ولی در مورد بازار ایران و کسب و کارها و استارتاپهای موفق ایرانی چنین کتابی وجود نداشت تا اینکه اخیرا کتابی با عنوان «مبانی مدل‌های درآمدی و کسب و کار با رویکرد بازار ایران» منتشر شد.
این کتاب الکترونیکی ۴۰۷ صفحه‌ای توسط آقایان مهدی علیپور سخاوی و داوود دهقان و خانم صدف اصفا تالیف شده است.
با توجه به اینکه حدود نیمی از کتاب مربوط به مشخصات و داستان شکل‌گیری استارتاپهای موفق ایرانی است، مطالعه آن علاوه بر علاقه‌مندان و فعالان حوزه کسب و کارهای استارتاپی، می‌تواند برای سایر افراد هم جذاب و آموزنده باشد.
ساختار این کتاب به این شکل است که در نیمه اول آن توضیحاتی در خصوص تئوری‌ها و مبانی استارتاپ‌ها، مدل‌های کسب و کار و مدل‌های درآمدی داده شده است و در نیمه دوم آن اطلاعات جامع و کاملی در مورد ۲۰ استارتاپ ایرانی که برخی از آن‌ها خیلی شناخته شده هستند، ارائه گردیده است.
با مطالعه این کتاب کلی ایده خلاقانه به ذهن خطور می‌کند و علاوه بر آن مشاهده جوانانی که با خلاقیت و پشتکار خود به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته‌اند، باعث به وجود آمدن حس خوب و امیدواری در خواننده می‌شود.
جلد اول کتاب که من دیروز آن را مطالعه کردم شامل پنج فصل است.
نیمه اول کتاب دربردارنده چهار فصل اول مربوط به تئوری‌ها و مبانی طراحی و راه‌اندازی استارتاپ‌ها است و نیمه دوم آن هم شامل یک فصل آخر کتاب است که در آن مشخصات ۲۰ استارتاپ ایرانی به همراه کلی اطلاعات و توضیحات در مورد آن‌ها به‌تفصیل ارائه شده است.
یکی از بخش‌های مربوط به هر استارتاپ، در خصوص داستان شکل‌گیری آن‌هاست که در ادامه دو مورد از آن‌ها را نقل می کنم.
پست مرتبط: شش اصل بازاریابی محتوایی
داستان شکل‌گیری پول تیکت
یکی از استارتاپهای موفق ایرانی پول تیکت هست که در آن امکان خرید یا رزرو بلیت پارک‌های آبی و استخرهای سراسر کشور وجود دارد.
این کسب و کار برای اولین بار در آبان سال ۹۴ با شعار «آنلاین شیرجه بزن!» ارائه عمومی شد.
مؤسسین این کسب و کار داستان شکل‌گیری آن را به این صورت نقل کرده‌اند:
به یکی از مجموعه‌های آبی مراجعه کردیم و آنجا با یک سری مشکلات روبرو شدیم. به مدیران آن مجموعه پیشنهاد طراحی سایت دادیم و آن‌ها هم امروز و فردا می‌کردند. این صحبت‌ها دو ماه طول کشید و تقریبا از طراحی سایت برای آن‌ها منصرف شدیم. در همان روزها که پیگیر این کار بودیم با خودمان گفتیم اگر این مشکل ماست احتمالا مشکل خیلی‌های دیگر هم هست. از آنجایی که مشهد دارای یکی از مجهزترین پارک‌های آبی ایران می‌باشد، برای ما بهترین فرصت بود تا این ایده را اجرا کنیم و پلتفرمی برای حل این نوع مشکلات آماده کنیم، همچنین به مجموعه‌های آبی و مشتریان آن‌ها خدمات بدهیم.
پست مرتبط: راه‌اندازی کسب و کار با بازاریابی محتوا
داستان شکل‌گیری جواب‌کو
استارتاپ موفق بعدی جواب‌کو است که یک شبکه اجتماعی سؤال و جواب به زبان فارسی است.
این کسب و کار اولین بار با یک تیم چهار نفره در آذرماه سال ۹۶ با شعار «دیگه هیچ‌وقت سؤالت بدون جواب نمی‌مونه!»، ارائه عمومی شد.
داستان شکل‌گیری این استارتاپ که توسط موسس‌اش نقل شده در ادامه نقل می‌شود:
من از دوران بچگی از یاد دادن آموخته‌هایم به دیگران لذت می‌بردم. در دوران راهنمایی هرکدام از دوستانم که سؤال در مورد کامپیوتر یا برنامه‌نویسی داشتند، از من می‌پرسیدند و من هم تا جایی که می‌توانستم کمک می‌کردم. بعدها وقتی با برنامه‌نویسی وب آشنا شدم دیدم که خیلی ساده می‌توانم با ایجاد سرویس‌های تحت وب تجربیاتم را با تعداد خیلی بیشتری به اشتراک بگذارم. از ۲-۳ سال پیش سعی کردم با استفاده از ویدیو و قرار دادنش در آپارات و یوتیوب این کار را انجام بدم، که خیلی هم ازش استقبال شد و هر هفته کلی ایمیل و پیام تلگرام و اینستاگرام دریافت می‌کردم که برای ساخت این ویدیوها ازم تشکر می‌کردن و خیلی وقت‌ها سؤالی در مورد بخشی از این ویدئوها و یا بعضی اوقات در ارتباط با تجربیاتم ازم می‌پرسیدند. پاسخ دادن به این سؤال‌ها خیلی لذت‌بخش بود اما بعداز مدتی خیلی از سؤالات تکراری شدند. محیط یوتیوب و آپارات برای سرگرمی بهینه‌سازی شدند و اصلا جای خوبی برای انجام پرسش و پاسخ نیست و دلیلی که افراد در تلگرام یا ایمیل با من تماس می‌گرفتند، همین بود. با خودم گفتم خیلی خوب می‌شد اگر جایی بود که به صورت عمومی می‌توانستم سؤالات را جواب بدهم و تجربیاتم را به اشتراک بگذارم.
من در آمریکا زندگی می‌کردم و اینجا سرویسی به نام Quora وجود داشت که افراد در آن سؤال می‌کنند و متخصصین و یا علاقمندان سؤالاتشان را جواب می‌دهند. حتی بعضی اوقات مهمانان ویژه‌ای دعوت می‌کنند، مانند: باراک اوباما، هیلاری کلینتون یا حتی مارک زاکربرگ که در یک روز خاص آمده و سؤالات افراد را جواب می‌دهند و تجربیاتشون را به اشتراک می‌گذارند.
متاسفانه Quora تنها به چند زبان قابل دسترسی است و فارسی جزو آن زبان‌ها نیست، در نتیجه دنبال نسخه فارسی این سرویس گشتم. در حال جستجو هیچ سرویس مشابهی پیدا نکردم و اکثرا انجمن‌های گفتگو بودند که کاملا هدف متفاوتی نسبت به Quora داشتند. در نتیجه جستجو را رها کردم و به جواب دادن در ایمیل و تلگرام ادامه دادم تا ۲-۳ ماه پیش که ایران برگشتم. در این زمان که در ایران بودم شروع کردم خیلی موارد را به زبان فارسی در گوگل جستجو کردن و دیدم متاسفانه محتوا به زبان فارسی خیلی خیلی محدود و کم‌کیفیت هست! به جز چند موضوع خاص مثل رژیم، آشپزی، ورزش و موارد مشابه آن محتوا به زبان فارسی خیلی کم هست. متوجه شدم در ایران تمام دانش و محتواها در تلگرام در حال چرخش است و در نتیجه نه تنها قابل جستجو در موتورهای جستجو نیست بلکه بعداز چند وقت قدیمی می‌شود و داخل سیاه چاله تلگرام می‌افتد که دیگر پیدا کردنش با سرچ خود تلگرام هم بسیار سخت است.
اینجا بود که به این نتیجه رسیدم که واقعا یک سرویس مشابه Quora برای فارسی‌زبان‌ها نیاز است. در آذرماه ۱۳۹۶ شروع به کد زدن جواب‌کو کردم و کمتر از دو هفته بعد تنها با امکان پرسیدن سؤال، پاسخ دادن و دسته‌بندی موضوعی سؤالات جواب‌کو را با چشم‌انداز بالاتر بردن سطح فرهنگ و دانش فارسی‌زبانان دنیا لانچ کردم. تیم اولیه جواب‌کو همسرم، برادر کوچک‌ترم، آرش و پسرعموهام بودند و جالب‌تر اینکه اولین کاربران سایت مادر و پدرم بودند که هیچ آشنایی با کامپیوتر ندارند و با تبلت از این سرویس استفاده می‌کردند. جواب‌کو بعداز لانچ توانست در مدت کمتر از ۳ هفته با ۲۷۰ کاربر بیش از ۱۰۰۰ جواب و ۶۰۰ سؤال داشته باشد.
پست مرتبط: روش‌های کسب درآمد از طریق وبلاگ نویسی و تولید محتوا
توضیحات بیشتر
همانطور که مشاهده می‌کنید نقطه شروع هر کدام از این کسب و کارها، تلاش در جهت حل یک مشکل به شکلی خلاقانه بوده است و همین ارائه راه‌حلی مفید و کارگشا هست که با استقبال عموم و در نتیجه موفقیت کسب و کار همراه می‌شود.
در فصل مربوط به استارتاپهای موفق ایرانی علاوه بر بخش داستان شکل‌گیری، بخش‌های معرفی کوتاه، اطلاعات عمومی، مشکل حل‌شده، بخش مشتریان، نحوه اعتبارسنجی، مزیت رقابتی، توسعه مشتریان، نگهداری مشتریان، تکنولوژی مورداستفاده و مسائل فنی، تصاویر محصول، بوم مدل کسب و کار، بوم نوپای ناب، تجربه ناب و سؤالاتی برای تامل هم وجود دارد.
همچنین علاوه بر پول‌تیکت و جواب‌کو، استارتاپهای پونیشا، ویرگول، سبکتو، دادسان، اسکای‌روم، پاپاتا، ایران‌فا، اپریویو، همیاب۲۴، آچاره، نشریار، سی۵، مهمه، تیزلند، مانیشن، رای‌چت، پست پین و مهرآراد فیدار نیز در این کتاب معرفی شده‌اند.
پست مرتبط: اصول راه‌اندازی کسب و کار براساس برند شخصی + سخنرانی تد درمورد رموز موفقیت
چگونه شرکتی بسازیم که در آن بهترین ایده‌ها پیروز شوند؟
در ادامه می‌توانید یک ویدیوی تد مشاهده کنید که در آن سخنران از تجربیات خود در سرمایه‌گذاری و کارآفرینی و ساخت یک شرکت موفق می‌گوید و نکات بسیار مفید و قابل تاملی را در خصوص تصمیم‌گیری الگوریتمی و شفافیت افراطی در شرکتشان مطرح می‌کند.
پست مرتبط: تد چیست ؟ (همه چیز درباره کنفرانس های تد)